Gelukkig ben je (psalm 1)

Deze zondag wordt ook wel “de zondag van het geluk” genoemd. Niet omdat het Valentijnsdag is geweest. Ook en juist niet om voorbij te gaan aan onze onrustige en verontrustende wereld, maar omdat het Evangelie deze zondag geluk aanzegt, dat het goed komt, hoe dan ook. Het is het Heilig jaar 2025, het jaar van barmhartigheid en van Hoop, niet als een zelfstandig naamwoord , maar als een werkwoord, de hand aan de ploeg. Jubel, Jobel in het Oude testament staat voor alles wat verkeerd is in goede orde herstellen: grond teruggeven aan hen die gedwongen hun land moesten afstaan (hoe actueel is de Bijbel!), tot slaaf gemaakten bevrijden, schulden van de armste landen kwijtschelden. Door heel de Bijbel worden ons twee wegen voorgehouden, welke kiezen wij?

Overweging

In het vuistdikke boek “Leven en Lot” van Vassily Grossman over de bevrijding van Stalingrad in 1942, gaat het over het leven van gewone mensen, gewone bange mensen , de keuzes, die zij maken, soms ook bange en banale vormen van verraad. Maar ook over de kleine tekenen van goedheid en vriendelijkheid van mens tot mens… Beide wegen komen we door heel de Bijbel heen tegen, de Bijbelse mensen zijn als wij, van goed en kwaad. Ik denk aan Kaïn die zijn broer Abel naar het leven staat; en hoewel  van een andere orde de twee schoondochters van Ruth, weduwvrouwen, de ene blijft uiteindelijk in haar land,  de andere gaat met haar schoonmoeder mee, een ongewisse toekomst tegemoet, een andere cultuur, een ander geloof. Ik denk aan de twee zonen over wie Henry Nouwen het boek “Eindelijk thuis” schreef, de jongste trekt de wereld in met de erfenis en klopt uiteindelijk berooid weer thuis aan en de oudste, die bij zijn vader blijft en zijn taken doet. Hij kan niet delen in de vreugde van zijn vader om het teruggekomen kind.Twee wegen, twee keuzes, het leven, of de dood.

We hebben psalm 1 gezongen, die het psalmboek opent. In het midden van de Bijbel staan ze, de 150 psalmen. 2200 jaar oud of zelfs ouder. Liederen van en over het leven, van loven en klagen, vreugde en verdriet; van wrok ook en vergelding. Alles wat het leven bracht en brengt.
Hier in de kapel en overal waar de getijden worden gebeden, wereldwijd, worden de psalmen gereciteerd. Soms alle 150 verdeeld over een week, soms over vier, zoals bij ons. Het is de kracht van de herhaling, en ook hoe je je op dat moment voelt, dat je soms ineens een woord, een zinsnede opvalt die bij je blijft.
Ze gaan over heel gewone mensen, over ons, met wat ons goed doet, of verdriet, waar we ons onmachtig in voelen, of  tegen in opstand komen. Om wat je niet veranderen kan. Iemand zei eens: je kunt je eigen beleving erlangs leggen. Het gaat over mij! Afhankelijk van wat je overkomt!
Misschien is de herderspsalm, Ps.23 ons het meest vertrouwd: De Heer is mijn Herder, mij zal niets ontbreken. En dat is misschien nú nog niet zo, maar een wel belofte voor ons uit.

De Vlaamse benedictijn Benoît Standaert heeft over het bidden van de psalmen, dat hij al zijn leven lang doet, zijn levenswerk gemaakt door erover te schrijven. Hij zegt: wie de psalmen nadert, langs psalm 1, treedt binnen via een zijdeurtje, een poortje, waar je een beetje voor moet buigen, je moet je een beetje klein maken, geestelijk arm en nederig willen worden,  een arme onder de armen . Er zijn mensen die kleingemaakt, vernederd wórden, zij hebben niet de keuze. De mensen die alles ontnomen wordt, geschonden, nauwelijks overleven, die het in het leven tegenzit. Door allerlei oorzaken. Ongewild dakloos, door verlies van een baan. Voorbeelden te over. Waar soms een vriendelijk woord wat troost geeft. En echt vriendelijk zijn is bepaald niet halfzacht! Het is het kleine goede om te laten weten:  Ik kan het misschien niet oplossen, maar wat kan ik voor je doen.

Psalm 1 is de toegang tot dat poortje. En de keuze tussen de twee wegen. “Goed is, dat je niet doet wat slecht is”, dicht Huub Oosterhuis. Jezus bad de psalmen, tot op het kruis, toen Hij zich zelfs door zijn Vader verlaten voelde. Hij was de arme bij uitstek, die geen steen had om zijn hoofd op te leggen, solidair met wie niets heeft. Zoals ook Maria, zijn moeder, die in haar Magnificat zingt: “behoeftigen geeft Hij overvloed en rijken stuurt Hij heen met lege handen” En die belofte staat recht overeind, een tafel die De Heer voor ons aanricht. En soms is die overvloedig gevuld met toekomst. 
Toekomst , ik denk aan het Vergeten Kind; toekomst voor ouders van wie hun kindje een ernstige stofwisselingsziekte heeft. De actie in het glazen huis rond kerstmis van Serious request, bracht miljoenen op voor onderzoek.  En in de krant stond onlangs dat artsen nu al jubelen, het onderzoek kreeg vaart en ze maken voortgang.

Van het psalm 1 en de twee wegen naar het Evangelie van de Zaligsprekingen:  Na een nacht van waken en bidden daalt Jezus met de twaalf de berg af. Naar het veld, waar de mensen zijn en misschien al uren wachten op zijn aanwezigheid en charisma.   Jezus’ woorden zijn voor hen bedoeld, maar Hij richt zich allereerst op de leerlingen, zij moeten ermee verder, zij worden naar de mensen gezonden met het Evangelie. De missionaire kerk van vandaag, zou je kunnen zeggen. 

Zalig jullie die nu arm zijn
Zalig jullie die nu honger hebben
Zalig die nu wenen
Zalig die nu worden vervolgd omwille van de Mensenzoon.

Radicale uitspraken en niet zonder risico, ook vandaag de dag niet in bepaalde landen, om te getuigen van je geloof.
Ik denk aan Pater Frans van der Lugt in zijn parochie in Syrië, vermoord door het regime; aan Ds. Marten Luther King, aan de monniken van Thibirinne in Algerije, die in vrede leefden met hun islamitische broeders en zusters. Zij vielen, trouw aan het Evangelie.

Jezus verheerlijkt met zijn uitspraken géén armoede, geen honger… en ook niet vervolging en dood! Maar wel: doen wat je kunt, samen op weg gaan , wat op je pad komt niet uit de weg gaan, aanwezig en nabij zijn waar je kunt, en trouw zijn aan je geloof. Kiezen, voor de weg naar het leven! Geen sinecure.

De apostel Paulus geeft ons houvast als hij vandaag zegt: Als Christus niet is verrezen is uw geloof waardeloos. Maar de Verrezene, de Levende wil graag door ons worden gezocht en gevonden. Hij heeft ons nodig, er is werk te doen, zolang er mensen zijn die niet voor zichzelf kunnen opkomen…

Paus Franciscus zegt:
Het geluk en de vreugde komen niet voort uit onze menselijke conditie, maar omdat God aan onze zijde staat, de arme het eerst. Dat maakt dat wij het aankunnen. Dat maakt deze zondag de zondag van het geluk!

Gelukkig de mens
Die vreugde vindt in de wet van de Heer
Hij/ zij zal zijn als een boom
Geplant aan stromend water
Op tijd draagt hij vrucht
Zijn bladeren verdorren niet
Alles wat hij/ zij doet komt tot bloei!

Kies het leven, voor elkaar.
Amen.